Γιατί γράφουμε; Ποιές επιρροές έχουμε δεχτεί που μας καθόρισαν ή μας στιγμάτισαν; Είναι η πορεία μας αυτή που είχαμε ονειρευτεί ή σχεδιάσει, ή για αλλού ξεκινήσαμε και αλλού βρεθήκαμε; H ζωή και η τέχνη αναπόφευκτα συμπλέουν, μπορεί και να αλληλοσυμπληρώνονται. Ο δημιουργός οφείλει, θαρρώ, να κοιτά κάθε φορά κατάματα και τη ζωή και την τέχνη του και να κάνει τον απολογισμό του. Η αυτοκριτική και η αυτογνωσία είναι πάντα τα ζητούμενα και στον άνθρωπο και στον δημιουργό. Από κει και πέρα η βασική έγνοια είναι πώς θα υπάρχει δημιουργική εξέλιξη. Αναπόφευκτα μού έρχονται στο μυαλό όσα γράφει ο Ελύτης στα Ανοιχτά Χαρτιά. Κι είναι σαν να μονολογεί: Nα γιατί γράφω. Γιατί η Ποίηση αρχίζει από κει που την τελευταία λέξη την έχει ο Θάνατος. Είναι η λήξη μιας ζωής και η έναρξη μιας άλλης, που είναι η ίδια με την πρώτη αλλά που πάει πολύ βαθιά, ως το ακρότατο σημείο που μπόρεσε να ανιχνεύσει η ψυχή, στα σύνορα των αντιθέτων, εκεί που ο ήλιος και ο Άδης αγγίζονται. Δέκα γυναίκες δημιουργοί που ζουν και δημιουργούν στο σήμερα. Οι σκέψεις τους, οι καταβολές τους, οι εικόνες τους, είναι πολύτιμα στοιχεία του δημιουργικού ΕΓΩ τους. Αναλογίζονται, στοχάζονται, θυμούνται, απορούν, δείχνουν, καταθέτουν αναμνήσεις, εμπειρίες, συναισθήματα, αποστασιοποιούνται άλλη λιγότερο, άλλη περισσότερο, εξομολογούνται, μονολογούν κρύβοντας ή αποκαλύπτοντας, άλλοτε με τρόπο ρεαλιστικό, άλλοτε επικαλούμενες τον σουρεαλισμό. Όμως, αποδεικνύοντας σε κάθε περίπτωση πως η τέχνη είναι υπόθεση αυστηρά προσωπική(Ασημίνα Ξηρογιάννη)
Χάρτινα ταξίδια
Οι περισσότεροι άνθρωποι δηλώνουν ότι τους αρέσουν τα ταξίδια. Λίγοι όμως ταξιδεύουν συχνά και μάλιστα σε άγνωστους προορισμούς. Προτιμούν να τα ονειρεύονται. Κι όταν τελικά το κάνουν προσπαθούν να ζήσουν με τον τρόπο που έχουν συνηθίσει στην πατρίδα τους, αναζητώντας γνώριμα φαγητά και συνήθειες.
Τι νόημα όμως έχει να ταξιδεύεις αν τελικά δεν δοκιμάσεις τηγανιτές μπανάνες και παγωτό με σάλτσα πιπέρι; Τι νόημα έχει να ταξιδεύεις αν είναι να περάσεις τις μέρες σου με κάποιο βραχιολάκι ενός ξενοδοχείου, προσπαθώντας να μην ξεμυτίσεις από την τεχνητή ασφάλεια που σου παρέχει; Τι νόημα έχει να ταξιδεύεις αν δεν πάρεις άγνωστους δρόμους που θα σε οδηγήσουν σε άγνωστους προορισμούς;
Η συγγραφή μοιάζει πολύ με ένα ταξίδι. Με ένα ταξίδι που μπορεί να γίνει πραγματικά εξωτικό ή να μη διαφέρει από την παραμονή στο σπίτι. Όπως στα ταξίδια έτσι και στη συγγραφή μπορείς να διαλέξεις μια σίγουρη οδό ή μπορείς να πάρεις διαφορετικά μονοπάτια. Μπορεί βέβαια να βρεθείς σε αδιέξοδο, μπορεί όμως και να ανακαλύψεις μια καινούργια μαγική χώρα. Ό,τι όμως και να συμβεί μπορείς να γυρίσεις πίσω και να ξαναπροσπαθήσεις.
Προσωπικά μου αρέσουν τα ταξίδια. Δεν περιμένω να βρω χρόνο για να πραγματοποιήσω ένα ταξίδι, όπως δεν περιμένω να μου περισσέψει χρόνος για να γράψω κάτι. Ο χρόνος απλώς περνάει και μένει σε εσένα να αποφασίσεις πώς θέλεις να περνάει. Αν θέλεις να βρεις χρόνο για ένα ταξίδι βρίσκεις και φυσικά πάντα υπάρχει χρόνος για να γραφτούν λίγες γραμμές.
Μ’ αρέσει να παίρνω το κομπιούτερ μου όπου πηγαίνω και να συνεχίζω αυτό που γράφω όπου κι αν βρίσκομαι. Πιστεύω ότι επηρεάζεσαι από το μέρος που βρίσκεσαι έστω κι αν αυτό που γράφεις δεν έχει σχέση με τον τόπο αυτό. Οι μυρωδιές όμως στον αέρα, οι άνθρωποι, κάποιες ιδέες που δε θα σου πέρναγαν από το μυαλό στο σπίτι σου, αναγκαστικά τρυπώνουν στο γραπτό σου.
Απόλαυσα ιδιαίτερα τη συγγραφή του βιβλίου, που γράψαμε μαζί με την αείμνηστη Κίρα Σίνου, Στο σταυροδρόμι της ημισελήνου, η Ναυμαχία της Ναυπάκτου, 7 Οκτωβρίου 1571. Στη Ναύπακτο είχα βρεθεί πριν αρχίσω τη συγγραφή του για να συλλέξω πληροφορίες. Δεν μπόρεσα να ξαναπάω όσο το έγραφα αλλά ένα μικρό μέρος του γράφτηκε στο Κουσάντασι στην Τουρκία, όπου είχα βρεθεί για λίγες ημέρες διακοπών. Έχω την αίσθηση ότι πίνοντας μαύρο τουρκικό τσάι, κοιτώντας τους μιναρέδες και ακούγοντας τον χότζα να καλεί για την προσευχή, μπόρεσα να αποδώσω καλύτερα το μουσουλμανικό στοιχείο στο βιβλίο, εκτός από το γεγονός ότι ένιωθα ότι πραγματοποιούσαν ένα διπλό ταξίδι. Στην πραγματικότητα και στο χαρτί.
Απολάμβανα από μικρή τις ιστορίες της Αγκάθα Κρίστι. Είμαι σίγουρη ότι ένας από τους λόγους που αρέσουν σε τόσο κόσμο είναι και το γεγονός ότι τις απολάμβανε και η ίδια όσο τις έγραφε. Αν δεν απολαμβάνεις αυτά που γράφεις είναι δύσκολο να τα απολαύσουν οι αναγνώστες του.
Μπορείς να διασκεδάσεις γράφοντας ένα βιβλίο ακόμα κι όταν το θέμα είναι ζοφερό. Το τελευταίο μου βιβλίο που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Iasonbooks Τρίτο Μνήμα Αριστερά, γράφτηκε με ανάλαφρη διάθεση, παρά τον ίσως μακάβριο τίτλο του. Η περιήγηση στα διάφορα ταξίδια μου στα διάφορα νεκροταφεία ήταν διασκεδαστική. Διασκεδαστική γιατί τα περισσότερα νεκροταφεία είναι ευχάριστοι τόποι, όπου πολλοί πηγαίνουν απλώς για περίπατο, ψυχαγωγική γιατί μέσα σε αυτά διακρίνεις τόσο διαφορετικούς πολιτισμούς και έθιμα. Τα τελευταία χρόνια, σε όποιο μέρος και να πήγαινα αναζητούσα νεκροταφεία για να δω και να φωτογραφίσω κι αυτό, ακόμα κι αν φαίνεται έτσι, δεν ήταν καθόλου μια μακάβρια απασχόληση.
Είναι όμορφο να βρίσκεσαι κοντά στο θέμα σου όταν γράφεις. Να έχεις άμεση επαφή με αυτό. Για την αρχή ενός βιβλίου, συνήθως αρκεί μια ασήμαντη αφορμή.
Ένα δημοσίευμα στην εφημερίδα όπως συμβαίνει με το βιβλίο μου «Καταραμένη βρύση»που πρόκειται να κυκλοφορήσει από τον Κέδρο. Τη συγκεκριμένη «καταραμένη βρύση» σε κάποιο χωριό της ορεινής Ναυπακτίας δεν πήγα ποτέ να τη δω, εκείνο τον καιρό όμως που το έγραφα «κόλλαγα» σε οποιαδήποτε επαρχιακή βρύση, έψαχνα οποιαδήποτε πληροφορία σχετικά με το νερό.
Είχα την τύχη να συμμετέχω τον Οκτώβριο του 2013 στο 4ο Διεθνές Λογοτεχνικό και Κινηματογραφικό Φεστιβάλ στην πόλη Ορντού, στα ελληνικά Κωτυώρα, στον Πόντο, στην Τουρκία. Οι άνθρωποι εκεί έχουν καταλάβει πόσο σημαντικό για το συγγραφέα είναι να βρίσκεται στον τόπο για τον οποίο γράφει και έχουν δημιουργήσει ένα πανέμορφο σπίτι της Γραφής. Εκεί φιλοξενούνται συγγραφείς που έχουν σκοπό στο έργο τους να συμπεριλάβουν και την πόλη τους. Από το παράθυρο βλέπεις τη Μαύρη Θάλασσα και πιστεύω ότι είναι δύσκολο να φτιάξεις μια ιστορία εκεί και να μην παίξει κάποιο ρόλο η Μαύρη Θάλασσα στο έργο σου.
Όλα τα θέματα έχουν κάποτε γραφτεί, συνηθίζουν να λένε όσοι ασχολούνται με το γράψιμο. Κι όμως όσοι άνθρωποι και να περάσουν από τη γη, ο καθένας έχει τη δική του διαφορετική ιστορία. Εξαρτάται πώς βλέπεις την κάθε ιστορία.. Μ’ αρέσει να αναζητώ την πρωτοτυπία περισσότερο στο περιεχόμενο και όχι στη μορφή. Δεν με ικανοποιεί ένα μυθιστόρημα που χαρακτηρίζεται ως πρωτότυπο απλά επειδή δεν έχει τέλος ή μπερδεύει τις χρονικές περιόδους και τις πραγματικότητες. Το «εύρημα» μ’ αρέσει να είναι στην πλοκή και αναζητώ πάντα το εύρημα αυτό, ενώ η έλλειψή του με απογοητεύει.
Η συγγραφή είναι μια μοναχική διαδικασία πιστεύουν πολλοί. Στην ουσία όμως μόνο ένα μέρος της είναι μοναχικό. Τη στιγμή που αποτυπώνονται οι ιδέες στο χαρτί. Για να δημιουργηθούν όμως οι ιδέες απαιτείται η συναναστροφή με κόσμο, η συλλογή ιστοριών, εμπειριών και χαρακτήρων.
Αυτό που θεωρώ ότι κέρδισα από την έκδοση των βιβλίων μου είναι η επαφή με τους αναγνώστες μου. Οι προσκλήσεις από σχολεία για να μιλήσω σε παιδιά για το θαυμαστό κόσμο του βιβλίου και για τους δικούς μου ήρωες για τη δική μου μυθιστορηματική πραγματικότητα. Να διαπιστώσω τι σκέφτηκαν για αυτούς και τι τους άρεσε. Να με διορθώσουν και να με κατευθύνουν για το επόμενο βιβλίο μου. Η χαρά της επαφής του δημιουργού με τους αποδέκτες.
Αν δεν υπήρχαν τα βιβλία μου δε θα είχα βρεθεί ποτέ σε Διεθνές Λογοτεχνικό Φεστιβάλ να συζητάω με άλλους ανθρώπους από άλλες χώρες που η δουλειά τους είναι να εκφράζονται με λέξεις και εικόνες. Δε θα είχα έρθει σε επαφή με τόσο πολλούς παλιούς γνωστούς και φίλους που ανταποκρίθηκαν στις προσκλήσεις μου για την παρουσίαση των βιβλίων μου, διαπιστώνοντας πόσο σημαντικό είναι όταν οι δικοί σου άνθρωποι θέλουν να διαβάσουν για τους κόσμους που έχεις δημιουργήσει.
Συχνά διαπιστώνω ότι αναγνώστες μου θυμούνται το περιεχόμενο των βιβλίων μου καλύτερα από εμένα. Γιατί με το που τελειώνω ένα βιβλίο φροντίζω να το ξεχάσω. Το αντιμετωπίζω πλέον ως αναγνώστρια, αφού πλέον δεν μπορώ να επέμβω σε αυτό, να αλλάξω κάποιον χαρακτήρα ή το τέλος του. Και ετοιμάζομαι για το επόμενο. Που φιλοδοξώ να μη μοιάζει σε τίποτα με το προηγούμενο. Γιατί κάθε νέο ταξίδι πρέπει να σου προσφέρει καινούργια πράγματα. Δεν έχει νόημα να επαναλαμβάνεις διαρκώς τα ίδια ταξίδια. Πρέπει να γνωρίσεις νέους τόπους απαλλαγμένος από παλιά στερεότυπα.
[Έρικα Αθανασίου έχει εκδώσει το μυθιστόρημα Τρίτο μνήμα αριστερά (εκδόσεις Iason Books 2013), τη μελέτη Κίρα Σίνου, η αγαπημένη σύντροφος των παιδικών μας χρόνων (εκδόσεις Κέδρος 2008), και τα βιβλία για παιδιά Μετρώντας βήματα (εκδόσεις Κέδρος 2004) και Στοιχειωμένα θεμέλια (εκδόσεις Κέδρος 2007 ]
Ο μίτος της Αριάδνης
Με ρώτησαν κάποτε σχετικά με τον Θεό. «Όταν τον αναζητάς, τον βρίσκεις», απάντησα. Ζηλεύω τόσο πολύ τους ανθρώπους που πιστεύουν σε μιαν άλλη ζωή! Νιώθω ότι είναι πιο ευτυχισμένοι από κάτι τύπους σαν και του λόγου μου. Εγώ τρέχω να τα προλάβω όλα σε τούτη τη ζωή, ενώ εκείνοι έχουν δημιουργήσει στον εαυτό τους την πολυτέλεια να απολαμβάνουν τη σιγουριά, την ελπίδα μα και τα όνειρα που γεννάει η πίστη μιας αιωνιότητας. Kανονικός μονόλογος! Απαντώντας σε αόρατες, μα ουσιαστικές ερωτήσεις που πλανώνται μέσα μου και γύρω και ερεθίζουν τη σκέψη μου... Απαντώντας πώς ξεκίνησαν όλα με τη γραφή ή τουλάχιστον προσπαθώντας να κάνω τις σωστές προσεγγίσεις στα πράγματα που αφορούν σ'εμένα και στην τέχνη που υπηρετώ.
Θα γυρίσω πίσω στα χρόνια που φοιτήτρια φιλολογίας χωνόμουν μέσα στο σπουδαστήριο για να μελετήσω λογοτεχνία και να κάνω τις εργασίες του εξαίσιου καθηγητή μου Βαγγέλη Αθανασόπουλου αναφορικά με τον Βιζυηνό και τον Παπαδίτσα... Εκείνα τα χρόνια γίνονταν μέσα μου όλες οι ωραίες, μα και καθοριστικές για την μετέπειτα πορεία ζυμώσεις... Εκείνα τα χρόνια ανακάλυπτα τον Λειβαδίτη και πάλευα να βρω τη δική μου φωνή, πάλευα να βάλω σε τάξη την άκρως χαοτική μου προσωπικότητα (κι ακόμα δεν τα έχω καταφέρει).Τον Ιούλιο του 2000, «το αναλωμένο σε ηδονικούς έρωτες σώμα μου» μπήκε στην Ανθολογία Νέων Ποιητών που εξέδωσε το περιοδικό Μελωδία και κυκλοφόρησε σε όλη την Ελλάδα. Εν τω μεταξύ, είχα ήδη μπει με κατατακτήριες στο Θεατρικών Σπουδών και είχα την τύχη να έχω καθηγητή τον Νάσο Βαγενά, ο οποίος μάς δίδασκε θεωρία της λογοτεχνίας. Μετά από παρότρυνση μιας συμφοιτήτριας, τόλμησα να του δώσω να διαβάσει ποιήματά μου και κείνος τα διάβασε, του άρεσαν και μου είπε «Προχώρα», και προχώρησα.
Στην ποίηση είναι άλλωστε όλο το ταξίδι! Στην Ποίηση το Όνειρο, στην Ποίηση ο στοχασμός, στην Ποίηση το συναίσθημα, στην Ποίηση η Ανατροπή, στην Ποίηση και η Πίστη!
Συνεχίζοντας... στη δραματική σχολή ο κόσμος μεγάλωσε πιο πολύ, ο εαυτός μου «άνοιξε», διευρύνθηκε και διοχετεύθηκα σε άλλα έντεχνα κανάλια. Ατελείωτες πρόβες στο θέατρο Εμπρός, συμμετοχή σε καλλιτεχνικά δρώμενα, χοροθεατρικές κυρίως παραστάσεις και πολλά και ποικίλα σεμινάρια.
Δύο οι βιβλιοθήκες στο σπίτι πια. Μια για τη Λογοτεχνία και άλλη μία, ξεχωριστή, για το Θέατρο.
Τα θεατρικά διαβάσματα δεν είχαν τελειωμό... Ο Ίψεν, ο Μπέκετ, ο Ιονέσκο, ο Τσέχωφ, ο Ουίλιαμς, ο Λόρκα, ο αγαπημένος μου Πίντερ και ένα σωρό άλλοι. Κι ο Σαίξπηρ πάντα, φυσικά! Και ήταν οι ρόλοι που ζητούσαν ενσάρκωση. Οι ρόλοι που χρειάζονταν μελέτη και προσέγγιση είτε για εξετάσεις είτε για παραστάσεις είτε για εσωτερική κατανάλωση. Κάθε φορά ο ρόλος σε βάζει να βλέπεις τα πράγματα από άλλη σκοπιά, κάθε φορά αγαπάς την περσόνα σου... μαθαίνεις να την αγαπάς και να την πιστεύεις. Όπως και ο ποιητής αγαπά τα προσωπεία που δημιουργεί και τα πιστεύει.
Ώσπου ήρθε η εποχή που οι ενδοσκοπήσεις και οι ειλικρινείς και ουσιαστικές καταβυθίσεις στα άδυτα του εαυτού μου άρχισαν τόσο να με τρομάζουν, που με αφάνισαν, με συνέθλιψαν, με όλη τη σημασία της λέξης. Με πήγαν τόσο χαμηλά, που πιο κάτω δεν υπήρχε. Γιατί όταν ο άνθρωπος πιάνει πάτο δεν μπορεί να πάει παρακάτω. Μόνο ένας δρόμος υπάρχει μετά... η επιφάνεια. Και βγήκα στην επιφάνεια. Η μικρή, μα θαυματουργή μου Αριάδνη μού έδωσε το μίτο της οδηγώντας με -σχεδόν μαγικά- σε μια άλλη θέαση του κόσμου. Οι μαύρες μέρες πέρασαν (ανεπιστρεπτί; κανείς ποτέ δεν ξέρει). Η ανάμνησή τους δεν σβήνει, αντίθετα πυροδοτεί τη σκέψη και τη δράση μου. Μετά τις μαύρες μέρες, ξανάπιασα το νήμα της τέχνης κι οι συνδέσεις μεγάλωσαν μέσα μου. Πλάτυνα κι άλλο σαν άνθρωπος και σαν δημιουργός....
Ναι! Είναι αναπόφευκτο τα βιώματά μας να μάς καθορίζουν ως δημιουργούς... Οι συγκυρίες μάς στιγματίζουν... Οι εμπειρίες συχνά μάς δημιουργούν το ανοίκειο βλέμμα και μας σπρώχνουν μοιραία στο πείραμα, στο παιχνίδι, στα κανάλια της δημιουργίας, στην αιώνια περιπλάνηση.
Προσπαθώ να ανασυνθέσω τον κόσμο μας εξημερώνοντας τα αρχικά μου ερεθίσματα. Ποτέ δεν ξεχνώ να αναφέρομαι στην μαγεία που μου ασκεί η διακειμενικότητα. Στις λέξεις που γεννούν τις άλλες λέξεις. Είχα πει κάποτε στο Πανδοχείο, στον Λάμπρο Σκουζάκη: «Συχνά με ερεθίζουν οι άλλες λέξεις. Κείμενα άλλων που διαβάζω και μου μιλάνε δημιουργούν μια διάθεση μέσα μου που μπορεί να αποτελέσει τον οδηγό για τη δική μου γραφή... Γίνεται μια μυστική γοητευτική ζύμωση! Γενικά και ειδικά με τρελαίνουν τα παιχνίδια διακειμενικότητας. Η διασύνδεση κρυφή ή φανερή με άλλα κείμενα και λογοτέχνες». Μου λένε ότι τα βιβλία μου δεν μοιάζουν καθόλου μεταξύ τους και ότι είναι σαν να τα έχει γράψει διαφορετικός άνθρωπος. Αυτό ισχύει και γίνεται σκόπιμα, γιατί με ενδιαφέρει να περνάω από διάφορα κανάλια, να εργάζομαι με διαφορετικό τρόπο κάθε φορά. Δεν παγιώνω το ύφος μου ακόμα (χρειάζεται άραγε να το κάνω ποτέ;) Και γιατί να το κάνω αυτό; Για να είμαι εύκολα αναγνωρίσιμη; Μα δεν είναι η ευκολία το ζητούμενο! Έχω πολύ καιρό μπροστά μου και πολλή δουλειά. Και την επίγνωση ότι ποτέ τίποτα δεν θα είναι αρκετό. Διάβασμα, γράψιμο και σβήσιμο. «Σβήσιμο πιο πολύ! Με τον τρόπο του Καβάφη!», όπως μας έλεγε ο δάσκαλός μας ο Λιαντίνης.
Στην νουβέλα μου Το σώμα του έγινε σκιά (εκδόσεις Ανατολικός 2010) ο αναγνώστης έρχεται αντιμέτωπος με την αγωνία μου για το χρόνο και κυρίως για τα γηρατειά. Και αυτά τα νικά η καλή ποίηση.
Στο πιο πρόσφατο βιβλίο μου με τίτλο Εποχή μου είναι η Ποίηση (εκδόσεις Γαβριηλίδης 2013) τολμώ να κάνω ένα διάλογο με την εποχή που διανύουμε και τη σύγχρονή μας πραγματικότητα, έναν διάλογο με τον κόσμο μέσα στον οποίο μεγαλώνω. Ήταν αδύνατον να μην επηρεαστώ από αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Το ενδιαφέρον είναι να δει κανείς πώς όλα αυτά, τις εικόνες και τα βιώματα της Κρίσης τα φιλτράρω ποιητικά.
Ξέρω πια πως πάντα το ζητούμενο είναι το φως. Και για τον άνθρωπο και για τον καλλιτέχνη! Όπως είπε ο Claudel, «υπάρχουν δύο τρόποι για να λάμπεις, είτε να αντανακλάς το φως είτε να το δημιουργείς». Κι ο καλός ποιητής μπορεί και το δημιουργεί..! «To ποίημα θέλω να 'ναι γκρέμισμα πρωτίστως / και μετά χτίσιμο φωτός» (Το ποίημα που σιωπά, ανέκδοτη συλλογή).
ΠΗΓΗ: Η Ασημίνα Ξηρογιάννηέχει εκδώσει τις ποιητικές συλλογές Η προφητεία του ανέμου (εκδόσεις Δωδώνη 2009), Πληγές (εκδόσεις Γαβριηλίδης 2011) και Εποχή μου είναι η ποίηση (εκδόσεις Γαβριηλίδης 2013), και τη νουβέλα Το σώμα του έγινε σκιά (εκδόσεις Ανατολικός 2010).
Εγώ και τα ποιήματα, ή αλλιώς πρόλογος σε κάτι σημαντικό
Το γεγονός που πρόκειται να αφηγηθώ, μιλάει για ένα, κατά κάποιο τρόπο άφυλο όν, που τα χαρακτηριστικά του παραπέμπουν σε γερασμένο παιδί. Φοράει ένα φθαρμένο γυναικείο κοστούμι, μεγαλύτερο απ’ τα μέτρα του. Στο πρόσωπό του έχει ζάρες, πράγμα που δίνει την εντύπωση της φθοράς, αλλά η φωνή και οι κινήσεις του αντανακλούν μια παιδικότητα. Αντικρίζοντάς το –ομολογουμένως όχι με γενναιότητα- προσπαθώ, να το καλύψω με ένα λογοτεχνικό περίβλημα, πράγμα που κάνω και τώρα. Κι αυτό γιατί η τέχνη αποτελεί τον μόνο χώρο που μέσα του κάθε λογής ελλείψεις δείχνουν συμπαθητικές.
Το παιδί αυτό ενίοτε συμπεριφέρεται και ως γυναίκα, όταν δεν είναι πολύ φοβισμένο –δηλαδή σπανίως. Καθώς δεν είμαι καθόλου συμφιλιωμένη μαζί του, προσπαθώ να το αποφύγω μέσω της σιωπής ή –ακόμα χειρότερα- της βίαιης προσαρμοστικότητας. Κατά συνέπεια το περιορίζω μοιραία σε έναν μικρό χώρο, διακοσμημένο με επιφανειακή ευθυμία. Μόνο όταν γράφω κλονίζεται για λίγο αυτό το ανούσιο οικοδόμημα της ευπρέπειας.
Τα κύρια χαρακτηριστικά μου: η επαναληπτικότητα, η διάσπαση του βλέμματος και συνεπώς της προσοχής σε πολλαπλά σημεία στο χώρο και η δυσκολία συγκέντρωσης σε κάτι συγκεκριμένο. Γι’ αυτό πάντα αργά και χωρίς να το περιμένω γίνεται η είσοδος των προσώπων και των χρωμάτων. Σε αυτό πάνω το σημείο συνήθως χτίζεται μια ιστορία, στο μεγαλύτερο μέρος της αδιάφορη. Θραύσματα αυτών των ιστοριών, και ιδίως όσα κινδυνεύουν να σκεπαστούν από παντοτινή λήθη, τα πιο ανάξια δηλαδή λόγου και ενδιαφέροντος, τα καταγράφω και τα συνδέω –όχι πάντα με την παρουσία της λογικής. Μικροκατασκευές που γίνονται με αργές και ως επί το πλείστον τρεμάμενες κινήσεις. Η εστία τους δεν είναι σταθερή γιατί το μυαλό διαβάλλεται από συναισθηματικές φορτίσεις. Αποτέλεσμα, το οικοδόμημα όχι με στέρεες βάσεις, ωστόσο κάπως πιο κοντά στην αλήθεια.
Σημαντικό εδώ να τονιστεί, ότι τα λόγια που εκφέρονται είναι πάντοτε τα προηγούμενα ή τα επόμενα, τωρινά δεν υπάρχουν. Γιατί εκτός των υπολοίπων σαθρών χαρακτηριστικών, το πρόσωπό μου φέρει ως γνώρισμα και την αδυναμία αποκρυπτογράφησης του παρόντος. Την απορία, την αγωνία και το πλήρες κενό που δημιουργεί η αιωνίως παρούσα στιγμή, δυστυχώς δεν έχει βρει ακόμα τον τρόπο να τα καταγράψει.
[ΠΗΓΗ: Έλενα Πολυγένηέχει εκδώσει τις ποιητικές συλλογές Γράμματα σε μαυροπίνακα (εκδόσεις Δωδώνη 2009) και Η θλίψη μου είναι μια γυναίκα (εκδόσεις poema 2012).
Όλα είμαι εγώ
Η άγνοια και η γνώση μου. Η εσκεμμένη μου αστοχία. Ο ματαιόδοξος, αυτόκλητος πόνος. Η εκκρεμής μου χαρά. Η κουρασμένη μου χαρά. Η ταλάντωση του μυαλού και η ορθάνοιχτη καρδιά στον ουρανό και στο όνειρο. Μέσα από το ορθό της απογείωσης καθορίζω το μοιραίο της πτώσης. Ρυθμίζω το ύψος του βλέμματος ανάλογο προς το βάθος της φωνής, προετοιμάζοντας την ευθυγράμμιση με τους ανθρώπους.
Εκμεταλλεύομαι άπληστα τα πάθη τους εντός μου. Ιδεολαμβάνομαι το χρέος για το αύριο. Ύστερα, τακτοποιώ το χρέος για το πάντοτε. Αγωνιώ για την οφειλή μου στο «πάντα». Εντοπίζω το κέντρο της αγάπης και αναμετριέμαι με έρωτες φθισικούς, λογής-λογής και ακατάληπτους: αυτών την αλήθεια υπερασπίζομαι. Έτσι, μετρώ τα πρώτα βήματα προς το θάνατο, σύντροφοι. Προτού φύγω, θα έχω αρνηθεί τη δευτεροταγή ανθρωπότητα- είμαστε οι ανθρώποι ο μοχλός του πεπρωμένου. Κι ο έρωτας για τη ζωή η ισόβια θηλιά μας. Και η ζωή που πέρασε, μια πλαστική σακούλα στη ράχη της θάλασσας που αχνοφαίνεται απ'την ακτή.
Σύντροφοι, γνωρίζετε πως δονείτε τη μήτρα της ιστορίας; Πως ξαναβάφετε το χρώμα του νερού; Πως ξαναβρίσκετε τα αταξίδευτα νερά; Κι όλοι μαζί, το αγέννητο παιδί κυοφορείτε μέσα στο κόκκινο γαρίφαλο μου. Κι έχω το χέρι πάντα απλωμένο, να μ'ανασταίνει η θέρμη σας αργά, περιμένοντας το ξημέρωμα ολόγυμνη. Και ξημερώνει. Και ξημερώνω.
[ΠΗΓΗ: Ελένη Τζατζιμάκηέχει εκδώσει τις ποιητικές συλλογές Η μαγεία της άνωσης (εκδόσεις Μελάνι 2009) και Μετά την ενηλικίωση (εκδόσεις Μελάνι 2012). και άλλες ιστορίες γυναικών για την εμπειρία της συγγραφής στο ΒΑΚΧΙΚΟΝ:http://www.vakxikon.gr/content/view/1799/604/lang,el/ σε συνεργασία με το ΒΑΡΕΛΑΚΙ: http://varelaki.blogspot.gr/