Καλοκαίρι συν τοις άλλοις σημαίνει επαναλαμβανόμενες συζητήσεις για τον εντοπισμό τού σημείου τομής θεωρίας και πράξης, ανάγνωση κάποιων κειμένων που έμειναν από τον χειμώνα που πέρασε, παρέα στον κήπο για πνευματικές διαδρομές μαζί με τις ανάλογες μπύρες, περιήγηση στην πόλη, Επίδαυρο κ.ά.
Επίδαυρο. Τις καλύτερες οπτικές εικόνες γι’ αυτήν τις έχω, μετά από τη ζωντανή παρουσία μου εκεί, από τις αναφορές τού Χένρυ Μίλερ στον «Κολοσσό τού Μαρουσιού». Πέρα όμως από οτιδήποτε αισθητικό ή ποιητικό, Επίδαυρος σημαίνει αρχαία τραγωδία.
Πρόσφατα θυμήθηκα την παράσταση του Προμηθέα Δεσμώτη που είχα δει πριν από χρόνια σε σκηνοθεσία Σπ. Ευαγγελάτου με πρωταγωνιστή τον Νικήτα Τσακίρογλου. Πίσω από την ορχήστρα και τη σκηνή, στο βάθος, μία από τις πυρκαγιές τού καλοκαιριού μαινόταν, κάνοντας το κείμενο και τη σκηνική παρουσία τού Προμηθέα ακόμη πιο δραματική και σημαίνουσα καθώς είναι ο μόνος που ορθώνει ανάστημα απέναντι στον αυταρχισμό και την αυθαιρεσία τού νέου βασιλιά τού Ολύμπου, του Δία.
Ο Αισχύλος στον Προμηθέα του επιβεβαιώνει μια πτυχή της φυσιογνωμίας της γραφής του: Αντιπαραθέτει το υψηλό φρόνημα του ήρωά του στην τυφλή βία της εξουσίας η οποία στην προσπάθειά της να εγκαθιδρύσει μία Νέα Τάξη πραγμάτων αφανίζοντας την ανθρωπότητα και υποκαθιστώντας τη με μία νέα, χρησιμοποιεί ως όργανά της το Κράτος, τη Βία, τις αλυσίδες, την τρομοκρατία και τη στέρηση της ελευθερίας. Και γιατί όλα αυτά εναντίον τού Προμηθέα; Απλώς διότι αυτός έσωσε την ανθρωπότητα από τον αφανισμό, παρέχοντάς της ταυτόχρονα τα μέσα εκπολιτισμού της και την ελπίδα ως αντίδοτο στον φόβο τού θανάτου.
Ο πρώτος άγιος και μάρτυρας του φιλοσοφικού ημερολογίου ήταν ο Προμηθέας κατά τον Μαρξ:Ένας αμετανόητος, ακλόνητος και άφοβος. Το αιώνιο σύμβολο του εξεγερμένου ο οποίος δεν κινδυνεύει από εκφυλισμό όπως μέχρι σήμερα υπέστησαν όλοι οι μεταγενέστεροι, διότι τα κίνητρά του δεν είχαν κεντρομόλα τάση. Ο Προμηθέας αδυνατούσε να διδαχθεί στου Δία την εξουσία να σκύβει το κεφάλι και τους φιλάνθρωπους να πάψει τρόπους [...] τώρα που νέοι τον Όλυμπο κυβερνούν βασιλιάδες κι ο Δίας με νόμους καινούργιους διαφεντεύει παράνομα, κι όσα πρώτα γιγάντια εστέκαν, τώρα αφανίζει.
Εξωτερική δράση στο πολιτικό – φιλοσοφικό αυτό κείμενο δεν υπάρχει κι ίσως γι’ αυτό η εσωτερική δράση στοιχειοθετεί την τραγικότητα του ανήμπορου αλλά εν πλήρει πάντα συνειδήσει Προμηθέα.
Του ενός ασυμβίβαστου και ηθικά χειραφετημένου(βλ. και την εμβληματική ταινία «12 angry men») που όντας πραγματικά ελεύθερος δικαιολογεί με τη στάση του την υπεροχή τού πνεύματος απέναντι στην αυθαιρεσία της εξουσίας και την εξουσία τής αυθαιρεσίας.
[ΠΗΓΗ: Δημήτρης Σαραντάρης, Εσωτερικοί Μονόλογοι: Προμηθέας Δεσμώτης, ανάρτηση στο BOOKSTANDπεριοδικό για το βιβλίο και την ανάγνωση:http://bookstand.gr/