Το καλοκαίρι είναι πρόσχημα τα βιβλία η αφορμή για το «ταξίδι»
1] Μπαρακούντα, Χρήστος Τσιόλκας (μτφρ. Άννα Παπασταύρου, Ωκεανίδα)
Η άνοδος και η πτώση ενός εφήβου πρωταθλητή της κολύμβησης. Η ιστορία του Ντάνι Κέλι είναι μια ιστορία για την αποτυχία, την ντροπή και τον έρωτα. Για το πώς είναι να αλλάζεις, όχι μόνο κοινωνική τάξη, σχολείο και φίλους, αλλά κατά βάσιν εαυτό. Ο Χρίστος Τσιόλκας σκιαγραφεί με απόλυτη επιτυχία την ψυχοσύνθεση του νεαρού Ντάνι και τις τεράστιες αλλαγές που αυτή υφίσταται. Μέσα από μια μελετημένη μυθιστορηματική δομή αναδεικνύει έναν ήρωα και μια ιστορία μακριά από κάθε είδους συγγραφικά κλισέ.
2] Το αίμα νερό, Χάρης Βλαβιανός (Πατάκης)
Πραγματική ιστορία είναι αυτή μου μας αφηγείται ο Χάρης Βλαβιανός σε αυτό το πρώτο του μυθιστόρημα. Μια ιστορία αγάπης και αλληλοσπαραγμού, μια ιστορία οικογενειακού κανιβαλισμού δοσμένη μέσα από σαράντα πέντε στιγμιότυπα. Άλλοτε με λυρισμό και άλλοτε με κυνική διάθεση ο συγγραφέας επιτυγχάνει να περιγράψει ελλειπτικά το ζόφο, το κενό, την έλλειψη αγάπης και το βίωμα της απουσίας.
Πραγματική ιστορία είναι αυτή μου μας αφηγείται ο Χάρης Βλαβιανός σε αυτό το πρώτο του μυθιστόρημα. Μια ιστορία αγάπης και αλληλοσπαραγμού, μια ιστορία οικογενειακού κανιβαλισμού δοσμένη μέσα από σαράντα πέντε στιγμιότυπα. Άλλοτε με λυρισμό και άλλοτε με κυνική διάθεση ο συγγραφέας επιτυγχάνει να περιγράψει ελλειπτικά το ζόφο, το κενό, την έλλειψη αγάπης και το βίωμα της απουσίας.
3] Γυναίκα με ποδήλατο, Νικόλας Σεβαστάκης (Πόλις)
Ιστορίες που αντλούνται από παιδικές μνήμες του συγγραφέα στο νησί, τα φοιτητικά του χρόνια στη Γαλλία, τη διαμονή του στη Θεσσαλονίκη. Ιστορίες με έρμα και γλώσσα λιτή, διανθισμένη με ποιητικές πινελιές. O Σεβαστάκης στο πρώτο του πεζογραφικό βιβλίο αποτύπωσε εικόνες δυνατές, έδωσε το στίγμα μιας εποχής που ήδη έχει φύγει αφήνοντας πίσω της μόνο μνήμες και φιγούρες μοναχικών ανθρώπων.
Ιστορίες που αντλούνται από παιδικές μνήμες του συγγραφέα στο νησί, τα φοιτητικά του χρόνια στη Γαλλία, τη διαμονή του στη Θεσσαλονίκη. Ιστορίες με έρμα και γλώσσα λιτή, διανθισμένη με ποιητικές πινελιές. O Σεβαστάκης στο πρώτο του πεζογραφικό βιβλίο αποτύπωσε εικόνες δυνατές, έδωσε το στίγμα μιας εποχής που ήδη έχει φύγει αφήνοντας πίσω της μόνο μνήμες και φιγούρες μοναχικών ανθρώπων.
Πλεκτό υφών. Αυτοβιογραφία, οδοιπορικό, μαρτυρία: οι ισορροπίες που τηρούνται δηλώνουν τη δόκιμη πείρα του αφηγητή. Το εγώ διαχέεται στους πανταχού παρόντες άλλους, κρατώντας όμως στοιχεία ικανά και αναγκαία για να το αυτοπροσδιορίσουν όποτε και εάν χρειαστεί. Η ροή του λόγου αδιάπτωτη. Βουτιά στο ζέον τώρα, αλλά και επισκέψεις στο συλλογικό κεκτημένο παλαιών παθών και κριμάτων. Δεν κρύβεται η εμπειρία του συγγραφέα: ο στοχασμός δεν διαφθείρει τους άλλους δομικούς συντελεστές του κειμένου, ούτε εκφυλίζει το μυθιστόρημα σε ψευδο-δοκίμιο του συρμού.
5] Ελληνιστί: ο γρίφος, Ηρώ Νικοπούλου (Γαβριηλίδης)
Τα συμπλέγματα, οι καταθλιπτικές εμμονές, τα αίτια και τα αιτιατά των κατά συνθήκη ψευδών των χαρακτήρων αναδύονται με απλότητα και σαφήνεια στο κειμενικό φως. Οι εσωτερικές τριβές των φορέων της συγκινησιακής δράσης συμπλέουν μαζί τους και διερμηνεύονται με αναλυτική δεξιότητα, αλλά και υποδειγματική νηφαλιότητα. Η Ηρώ Νικοπούλου σέβεται τις λεπτομέρειες των εσωτερικών και εξωτερικών τοπίων, παραμένοντας πιστή στο συγγραφικό της όρκο: δεν απορρίπτει εκ των προτέρων το δήθεν μηδαμινό στοιχείο του χώρου ή τη δήθεν αδιάφορη πτυχή της συγκεκριμένης αντίδρασης σε κάποιο ερέθισμα.
Τα συμπλέγματα, οι καταθλιπτικές εμμονές, τα αίτια και τα αιτιατά των κατά συνθήκη ψευδών των χαρακτήρων αναδύονται με απλότητα και σαφήνεια στο κειμενικό φως. Οι εσωτερικές τριβές των φορέων της συγκινησιακής δράσης συμπλέουν μαζί τους και διερμηνεύονται με αναλυτική δεξιότητα, αλλά και υποδειγματική νηφαλιότητα. Η Ηρώ Νικοπούλου σέβεται τις λεπτομέρειες των εσωτερικών και εξωτερικών τοπίων, παραμένοντας πιστή στο συγγραφικό της όρκο: δεν απορρίπτει εκ των προτέρων το δήθεν μηδαμινό στοιχείο του χώρου ή τη δήθεν αδιάφορη πτυχή της συγκεκριμένης αντίδρασης σε κάποιο ερέθισμα.
6] Λεξικό αναμνήσεων, Γιώργος Χουλιάρας (Μελάνι)
Αν και μπορεί να διαβαστεί σαν λεξικό, το πρωτότυπο και εξόχως συναρπαστικό αυτό έργο συνιστά πρωτίστως ένα πολλαπλώς διευρυμένο, συνειδητά εξομολογητικό, ημιεπινοημένο Bildungsroman. Πλήρες σοφίας βίου, ποικίλων, σαφώς ετερόκλητων, αναστοχαστικών εμπειριών και βεβαίως υποδόριου, ανατρεπτικού χιούμορ, όπως θα περίμενε εξ ορισμού ο έμπειρος αναγνώστης από τον πολυμήχανο, πολύπλαγκτο συγγραφέα, το παρόν βιβλίο συνιστά μια χρηστική επιτομή της συγγραφικής πρότασης του Γιώργου Χουλιάρα. Ο δε έντονος αυτοβιογραφικός τόνος είναι άλλωστε που δίνει στο βιβλίο την ισχυρότερη δόση της ομολογούμενης αίγλης του.
Αν και μπορεί να διαβαστεί σαν λεξικό, το πρωτότυπο και εξόχως συναρπαστικό αυτό έργο συνιστά πρωτίστως ένα πολλαπλώς διευρυμένο, συνειδητά εξομολογητικό, ημιεπινοημένο Bildungsroman. Πλήρες σοφίας βίου, ποικίλων, σαφώς ετερόκλητων, αναστοχαστικών εμπειριών και βεβαίως υποδόριου, ανατρεπτικού χιούμορ, όπως θα περίμενε εξ ορισμού ο έμπειρος αναγνώστης από τον πολυμήχανο, πολύπλαγκτο συγγραφέα, το παρόν βιβλίο συνιστά μια χρηστική επιτομή της συγγραφικής πρότασης του Γιώργου Χουλιάρα. Ο δε έντονος αυτοβιογραφικός τόνος είναι άλλωστε που δίνει στο βιβλίο την ισχυρότερη δόση της ομολογούμενης αίγλης του.
Οχτώ διηγήματα του Ιγνάτη Χουβαρδά, τα οποία έχουν ως κύριους πρωταγωνιστές έναν αφηγητή (συχνά με διαφορετικό όνομα) και κάποιο γυναικείο πρόσωπο νεαρής ηλικίας, είκοσι, είκοσι δύο χρονών, που ο αφηγητής προσπαθεί να πολιορκήσει ερωτικά και συνήθως μένει με τη στυφή γεύση του ανικανοποίητου στα χείλη. Στις ιστορίες υπάρχει έντονο το στοιχείο της περιπλάνησης και της μετακίνησης των ηρώων. Επίσης γίνονται συχνά σχολαστικές και ακριβείς περιγραφές προσώπων, δωματίων, αντικειμένων, τοπίων της φύσης, αλλά κυρίως φερσίματος, συμπεριφοράς και σωματικής περιγραφής των ηρωίδων.
8] Η ποίηση των δίσκων, Σάκης Παπαδημητρίου (Σαιξπηρικόν)
Ο πεζογράφος και συνθέτης της τζαζ Σάκης Παπαδημητρίου καταθέτει σε κομψή έκδοση πεζά κείμενα στα οποία φανερώνεται η αλληλοδιείσδυση της ποίησης στην τζαζ και στην αυτοσχεδιαζόμενη μουσική. Ο συγγραφέας εξερευνά μέσα από μια σειρά ανάγλυφων μουσικών πορτρέτων τις διαδικασίες μετατροπής του λόγου σε μουσικό έργο, αλλά και τις μεταξύ τους σχέσεις. Των κειμένων, κάποια εκ των οποίων δημοσιεύτηκαν σε διάφορα περιοδικά, προηγείται εισαγωγή του Κώστα Παπαθανασίου. Ο Σάκης Παπαδημητρίου έκανε γνωστή στην Ελλάδα την τζαζ, όπως ο Χριστιανόπουλος το ρεμπέτικο.
Ο πεζογράφος και συνθέτης της τζαζ Σάκης Παπαδημητρίου καταθέτει σε κομψή έκδοση πεζά κείμενα στα οποία φανερώνεται η αλληλοδιείσδυση της ποίησης στην τζαζ και στην αυτοσχεδιαζόμενη μουσική. Ο συγγραφέας εξερευνά μέσα από μια σειρά ανάγλυφων μουσικών πορτρέτων τις διαδικασίες μετατροπής του λόγου σε μουσικό έργο, αλλά και τις μεταξύ τους σχέσεις. Των κειμένων, κάποια εκ των οποίων δημοσιεύτηκαν σε διάφορα περιοδικά, προηγείται εισαγωγή του Κώστα Παπαθανασίου. Ο Σάκης Παπαδημητρίου έκανε γνωστή στην Ελλάδα την τζαζ, όπως ο Χριστιανόπουλος το ρεμπέτικο.
9] Πολύχρωμες αφηγήσεις, Άντον Τσέχοφ (μτφρ. Πάνος Σταθογιάννης, Ροές)
Δεκατέσσερα διηγήματα του Ρώσου διηγηματογράφου και θεατρικού συγγραφέα, που ανοίγονται σε βάθος εικοσαετίας. Διαφορετικές τεχνοτροπίες και θεματικές, αλλά κοινά σε όλα η πίστη του συγγραφέα στη δύναμη του χαρακτήρα, στη λιτότητα των μέσων, στην ακρίβεια των περιγραφών. Χαμηλόφωνα, κι ενώ συχνά εκκινούν από ασήμαντα περιστατικά, οι ιστορίες του Τσέχοφ αφήνουν έντονη και παρατεταμένη επίγευση.
Δεκατέσσερα διηγήματα του Ρώσου διηγηματογράφου και θεατρικού συγγραφέα, που ανοίγονται σε βάθος εικοσαετίας. Διαφορετικές τεχνοτροπίες και θεματικές, αλλά κοινά σε όλα η πίστη του συγγραφέα στη δύναμη του χαρακτήρα, στη λιτότητα των μέσων, στην ακρίβεια των περιγραφών. Χαμηλόφωνα, κι ενώ συχνά εκκινούν από ασήμαντα περιστατικά, οι ιστορίες του Τσέχοφ αφήνουν έντονη και παρατεταμένη επίγευση.
10] Περιμένοντας τους βαρβάρους, Τζ.Μ. Κουτσί (μτφρ. Μίλτος Φραγκόπουλος, Μεταίχμιο)
Κλασικό πλέον μυθιστόρημα, αν και μόλις πριν λίγες δεκαετίες γραμμένο, που μπορεί να διαβαστεί με πολλούς τρόπους και να γεννά διαρκώς νέα ερωτήματα. Ο «αλληγορικός ρεαλισμός» του νοτιοαφρικανού συγγραφέα σε μια από τις καλύτερες στιγμές του. Συνίσταται η ανάγνωσή του χωρίς να έχει προηγηθεί καμιά άλλη σύσταση: Οι πολλές «συστάσεις» περιορίζουν τους αναγνωστικούς ορίζοντες, ειδικά αν έχει να κάνει κανείς με ολοκληρωμένα λογοτεχνικά έργα. Τουτέστιν, ακόμη και ο κατατοπιστικός πρόλογος του Μίλτου Φραγκόπουλου καλύτερα να διαβαστεί σαν επίμετρο.
Κλασικό πλέον μυθιστόρημα, αν και μόλις πριν λίγες δεκαετίες γραμμένο, που μπορεί να διαβαστεί με πολλούς τρόπους και να γεννά διαρκώς νέα ερωτήματα. Ο «αλληγορικός ρεαλισμός» του νοτιοαφρικανού συγγραφέα σε μια από τις καλύτερες στιγμές του. Συνίσταται η ανάγνωσή του χωρίς να έχει προηγηθεί καμιά άλλη σύσταση: Οι πολλές «συστάσεις» περιορίζουν τους αναγνωστικούς ορίζοντες, ειδικά αν έχει να κάνει κανείς με ολοκληρωμένα λογοτεχνικά έργα. Τουτέστιν, ακόμη και ο κατατοπιστικός πρόλογος του Μίλτου Φραγκόπουλου καλύτερα να διαβαστεί σαν επίμετρο.
11] Ένα πολύ πρωτότυπο δείπνο, Fernando Pessoa (μτφρ. Κωνσταντίνος Αρμάος, Gutenberg)
Λογοτεχνία φαντασίας, σε πρώτο επίπεδο. Ο Pessoa όμως με αυτό το βιβλίο καταφέρει κάτι πολύ βαθύτερο: Η εξουσία, οι αξίες του Δυτικού Πολιτισμού, η τάση για επιβολή και ο σαρκασμός της ανθρώπινης κατάστασης συνυπάρχουν σε ένα δείπνο υψηλών γαστρονομικών και λογοτεχνικών απαιτήσεων. Υπό το συγγραφικό προσωπείο του Αλεξάντερ Σερτς, ο δεκαεννιάχρονος τότε Pessoa γράφει ένα βιβλίο που η θεματική του θα τον ακολουθεί στα περισσότερα μεταγενέστερα έργα του.
Λογοτεχνία φαντασίας, σε πρώτο επίπεδο. Ο Pessoa όμως με αυτό το βιβλίο καταφέρει κάτι πολύ βαθύτερο: Η εξουσία, οι αξίες του Δυτικού Πολιτισμού, η τάση για επιβολή και ο σαρκασμός της ανθρώπινης κατάστασης συνυπάρχουν σε ένα δείπνο υψηλών γαστρονομικών και λογοτεχνικών απαιτήσεων. Υπό το συγγραφικό προσωπείο του Αλεξάντερ Σερτς, ο δεκαεννιάχρονος τότε Pessoa γράφει ένα βιβλίο που η θεματική του θα τον ακολουθεί στα περισσότερα μεταγενέστερα έργα του.
12] Έλα να πούμε ψέματα, Μάρω Δούκα (Πατάκη)
Τρίτο μέρος μιας άτυπης πλην ξεκάθαρης θεματικά και υφολογικά τριλογίας, μετά τα Αθώοι και Φταίχτες και Το δίκιο είναι ζόρικο πολύ. Εστιάζοντας στην γενέτειρά της Κρήτη, η Μάρω Δούκα μπολιάζει ιστορικά γεγονότα μεγάλου, μικρού και ελάχιστου βεληνεκούς με γερές δόσεις μυθοπλασίας, σε αναζήτηση των δυνάμεων που κινούν την Ιστορία, ανυψώνουν ή καταρρακώνουν ζωές και υπολήψεις. Λεπτομερή ιστορικά στοιχεία (πλεονάζοντα, ίσως, για τη μυθιστορηματική οικονομία, από διάθεση πιστότητας και ακριβολογίας), πολλά πρόσωπα, ενδελεχής έρευνα με την αγωνία αναζήτησης νοήματος και ηθικής δικαίωσης, με το βλέμμα στους αδύναμους, τους ξεχασμένους, αλλά και σ'εκείνους, τους ισχυρούς, που επεδίωξαν και κατάφεραν με την αύρα του νικητή να ξεπλύνουν τις προσωπικές τους αμαρτίες στη μεταπολεμική Ελλάδα.
Τρίτο μέρος μιας άτυπης πλην ξεκάθαρης θεματικά και υφολογικά τριλογίας, μετά τα Αθώοι και Φταίχτες και Το δίκιο είναι ζόρικο πολύ. Εστιάζοντας στην γενέτειρά της Κρήτη, η Μάρω Δούκα μπολιάζει ιστορικά γεγονότα μεγάλου, μικρού και ελάχιστου βεληνεκούς με γερές δόσεις μυθοπλασίας, σε αναζήτηση των δυνάμεων που κινούν την Ιστορία, ανυψώνουν ή καταρρακώνουν ζωές και υπολήψεις. Λεπτομερή ιστορικά στοιχεία (πλεονάζοντα, ίσως, για τη μυθιστορηματική οικονομία, από διάθεση πιστότητας και ακριβολογίας), πολλά πρόσωπα, ενδελεχής έρευνα με την αγωνία αναζήτησης νοήματος και ηθικής δικαίωσης, με το βλέμμα στους αδύναμους, τους ξεχασμένους, αλλά και σ'εκείνους, τους ισχυρούς, που επεδίωξαν και κατάφεραν με την αύρα του νικητή να ξεπλύνουν τις προσωπικές τους αμαρτίες στη μεταπολεμική Ελλάδα.
Ένα μυθιστόρημα που εξιστορεί τις κακοτράχαλες διαδρομές του προοδευτικού πνεύματος στην Ευρώπη. Εκδοτικό κατόρθωμα και οπωσδήποτε μια συγγραφική υπέρβαση από πλευράς Ισίδωρου Ζουργού. Οι πνευματικές ζυμώσεις στην Ευρώπη του 17ου αιώνα, όπου αντιμάχονταν τα αυταρχικά δόγματα με τις δυνάμεις της καινοτομίας. Ο Ματίας Αλμοσίνο, ένας θερβαντικός ήρωας γέννημα θρέμμα της διαφωτιστικής σποράς, συγκρούεται με την οπιστοδρόμηση, παίρνοντας μέρος στη δόμηση του επιστημονικού μοντερνισμού. Η επιτυχία του συγγραφέα είναι ότι δεν κατασκευάζει έναν μονόπλευρο «φωταδιστή». Αλλά έναν διαλεκτικό χαρακτήρα με οικουμενικές διαστάσεις.
14] Οι μνήμες με βλέπουν, Tomas Transtromer (μτφρ. Βασίλης Παπαγεωργίου, Σαιξπηρικόν)
Ο νομπελίστας ποιητής σε μια εκ βαθέων ανασκόπηση όσων τον εμπεριέχουν. Όλων όσων σπιθήζουν τους στίχους του. Ο ποιητής αυτοβιογραφείται όπως ένας πίνακας ανακαλεί τα χρώματα να παίξουν μαζί του για άλλη μια φορά. Η αποθέωση της αφαίρεσης για έναν από τους τελευταίους διανοούμενους της μεταπολεμικής γενιάς, στην Ευρώπη. Σχολαστικά, προσπαθεί να εισβάλλει στο σκληρό δέρμα της εμφατικής του μοίρας, για να σχολιάσει από ευγενή απόσταση τα πεπραγμένα ενός πολυτάραχου βίου. Ένα σπαρακτικό χρονογράφημα μνήμης, για τους εραστές της τέχνης του λόγου.
Ο νομπελίστας ποιητής σε μια εκ βαθέων ανασκόπηση όσων τον εμπεριέχουν. Όλων όσων σπιθήζουν τους στίχους του. Ο ποιητής αυτοβιογραφείται όπως ένας πίνακας ανακαλεί τα χρώματα να παίξουν μαζί του για άλλη μια φορά. Η αποθέωση της αφαίρεσης για έναν από τους τελευταίους διανοούμενους της μεταπολεμικής γενιάς, στην Ευρώπη. Σχολαστικά, προσπαθεί να εισβάλλει στο σκληρό δέρμα της εμφατικής του μοίρας, για να σχολιάσει από ευγενή απόσταση τα πεπραγμένα ενός πολυτάραχου βίου. Ένα σπαρακτικό χρονογράφημα μνήμης, για τους εραστές της τέχνης του λόγου.
15] Οι ιστορίες του Καντέρμπερυ, Geoffrey Chaucer (μτφρ. Δημοσθένης Κορδοπάτης, Μελάνι)
Οι Ιστορίες του Καντέρμπερυ, ένα από τα ποιητικά θεμέλια της αγγλικής λογοτεχνίας, γράφτηκαν στα τέλη του 14ου αιώνα και η επίδρασή τους στη Δυτική λογοτεχνία είναι ανυπολόγιστη. Στις Ιστορίες του Καντέρμπερυ παρελαύνει όλη η ανθρώπινη τραγικωμωδία: έρωτας και σεξ, πόλεμος και θάνατος, αγάπη και μίσος, πλούτος και φτώχεια, γάμος και οικογένεια, δικαιοσύνη, εξουσία, φιλία, θρησκευτική πίστη, ζήλια, φιλαργυρία, κ.α. Το σημαντικότερο έργο του Τσόσερ κυκλοφορεί για πρώτη φορά στα ελληνικά σε μια προσιτή πεζογραφική απόδοση.
Οι Ιστορίες του Καντέρμπερυ, ένα από τα ποιητικά θεμέλια της αγγλικής λογοτεχνίας, γράφτηκαν στα τέλη του 14ου αιώνα και η επίδρασή τους στη Δυτική λογοτεχνία είναι ανυπολόγιστη. Στις Ιστορίες του Καντέρμπερυ παρελαύνει όλη η ανθρώπινη τραγικωμωδία: έρωτας και σεξ, πόλεμος και θάνατος, αγάπη και μίσος, πλούτος και φτώχεια, γάμος και οικογένεια, δικαιοσύνη, εξουσία, φιλία, θρησκευτική πίστη, ζήλια, φιλαργυρία, κ.α. Το σημαντικότερο έργο του Τσόσερ κυκλοφορεί για πρώτη φορά στα ελληνικά σε μια προσιτή πεζογραφική απόδοση.
Η Αουξίλιο Λακουτύρ θα μας αφηγηθεί σε πρώτο πρόσωπο ένα μέρος της προσωπικής ιστορίας της, ένα μέρος της ιστορίας της νεότερης λατινοαμερικάνικης ποίησης (και ιστορίας), και μαζί ένα μέρος της ιστορίας της νεότερης παγκόσμιας λογοτεχνίας. Έχει κατορθώσει να κάνει το μικρό της όνομα, Αουξίλιο, και πράγμα: να βοηθά τους νέους ποιητές του Μεξικού. Ο μονόλογός της κρατά γερές ισορροπίες ανάμεσα στη σοφία και την αθωότητα, στη γνώση και την αφέλεια, στην υποστήριξη κοινωνικών αξιών και στο πρόταγμα της ατομικότητας, ενώ διαπλέκει μυθοπλαστικούς χαρακτήρες, ιστορικές προσωπικότητες και ήρωες άλλων βιβλίων του συγγραφέα σε ένα ιδιοφυές μεταμοντέρνο μείγμα.
Το τρίτο μυθιστόρημα της Ντόνα Ταρτ που έχει ήδη αποσπάσει το Πούλιτζερ και έχει διχάσει τους κριτικούς ως προς την λογοτεχνική του αξία. Ο δεκατριάχρονος Θίο Ντέκερ χάνει τη μητέρα του σε ένα τρομοκρατικό χτύπημα στο Metropolitan Art Museum και αποσπά από τα χέρια ενός γέρου έναν μικρό πίνακα με μια καρδερίνα. Πρόκειται για το αριστούργημα του Carel Fabritius. Ο Θίο περιπλανάται από την Νέα Υόρκη στο Λας Βέγκας και στο Άμστερνταμ, συναντά έναν αριθμό από εκκεντρικούς χαρακτήρες, περιθωριακούς και ιδιόρρυθμους, κουβαλώντας πάντα μαζί του την καρδερίνα – τον μοναδικό συνδετικό κρίκο με τη μητέρα του.
18] Και τα βουνά μίλησαν, Khaled Hosseini (μτφρ. Αργυρώ Μαντόγλου, Ψυχογιός)
Μια δυνατή ηχώ διαπερνάει ολόκληρο το μυθιστόρημα του Αφγανού συγγραφέα. Πρόκειται για την ηχώ της κραυγής δυο παιδιών που τα χώριζαν βίαια, όταν το ένα πουλήθηκε σε εύπορη οικογένεια της Βαγδάτης. Αυτό το πολυφωνικό μυθιστόρημα, με σύνθετη δομή και πολλές νοηματικές διαστρωματώσεις εκτυλίσσεται σε διάφορα σημεία του κόσμου, από το Αφγανιστάν, στην Καλιφόρνια, το Παρίσι, μέχρι την Τήνο. Υπάρχουν και εδώ αρκετά από τα θέματα που κυριαρχούν στα πρώτα μυθιστορήματα του συγγραφέα: η σχέση ανάμεσα σε γονείς και παιδιά, ο τρόπος που το παρελθόν στοιχειώνει το παρόν και η απόπειρα χαρτογράφησης του σκοτεινού κόσμου του μύθου, μια θολή επικράτεια που όμως εισβάλλει και επηρεάζει την πραγματικότητα.
Μια δυνατή ηχώ διαπερνάει ολόκληρο το μυθιστόρημα του Αφγανού συγγραφέα. Πρόκειται για την ηχώ της κραυγής δυο παιδιών που τα χώριζαν βίαια, όταν το ένα πουλήθηκε σε εύπορη οικογένεια της Βαγδάτης. Αυτό το πολυφωνικό μυθιστόρημα, με σύνθετη δομή και πολλές νοηματικές διαστρωματώσεις εκτυλίσσεται σε διάφορα σημεία του κόσμου, από το Αφγανιστάν, στην Καλιφόρνια, το Παρίσι, μέχρι την Τήνο. Υπάρχουν και εδώ αρκετά από τα θέματα που κυριαρχούν στα πρώτα μυθιστορήματα του συγγραφέα: η σχέση ανάμεσα σε γονείς και παιδιά, ο τρόπος που το παρελθόν στοιχειώνει το παρόν και η απόπειρα χαρτογράφησης του σκοτεινού κόσμου του μύθου, μια θολή επικράτεια που όμως εισβάλλει και επηρεάζει την πραγματικότητα.
Ένα μυθιστόρημα για το ίχνος που αφήνει ο άνθρωπος στο πέρασμά του από τη ζωή και την τέχνη αλλά και για το ίχνος που αφήνει η τέχνη στη ζωή του, μια που σε αυτό το βιβλίο ζωή και τέχνη αλληλοδιαπλέκονται μέχρι στο τέλος να γίνουν ένα. Μια ιστορία για όσους το καλοκαίρι δεν φοβούνται να κολυμπήσουν στα βαθιά – βοηθάει άλλωστε και η άνωση του υποδόριου χιούμορ του εξαιρετικού συγγραφέα.
Σύντομα αφηγήματα γραμμένα ως επί το πλείστον σε πρώτο πρόσωπο, με φόντο ρεαλιστικό, απ'όπου ξεπηδάει ανεπαίσθητα το παράξενο. Ολιγοσέλιδες ιστορίες που μέσα τους όμως χωράνε καλοδιπλωμένες μνήμες, κακοχωνεμένες απώλειες, κακοφορμισμένοι έρωτες, ζωώδη ένστικτα και αιφνίδιες ανατροπές.
Ένα πολύ καλογραμμένο μυθιστόρημα από έναν πρωτοεμφανιζόμενο λογοτέχνη. Το νήμα της αφήγησης κρατάει ένας νεαρός άντρας ο οποίος χάνει τη γυναίκα του. Το «φάντασμά» της θα τον οδηγήσει μέσα από σκοτεινές διαδρομές αποκαλύψεων στην τελική αυτοαποκάλυψη. Γλωσσική ευφορία, αυτοσαρκασμός και ύφος λεπτοδουλεμένο στην υπηρεσία ενός περιεχομένου που άπτεται κοινωνικών, ψυχαναλυτικών και φιλοσοφικών ζητημάτων, ενταγμένων θαυμάσια στην πλοκή.
Στο τελευταίο αυτό βιβλίο του Μίλαν Κούντερα οι χαρακτήρες συναντώνται σε ηλικία καθοριστική για την αποτίμηση της ζωής τους κι επιλέγουν αφηγήσεις των οποίων κύριο γνώρισμα είναι το χιούμορ. Μια υποτιθέμενη εξιστόρηση του Στάλιν υποσκάπτει τη σοβαρότητα κάθε άλλης πιθανής αφήγησης. Το μυθιστόρημα σαρκάζει το ανθρώπινο ψέμα, τα ανεκπλήρωτα καλλιτεχνικά όνειρα, την αδυναμία χαρακτήρος, τα άλυτα οιδιπόδεια. Τυχαιότητα, ανάδειξη του αστάθμητου παράγοντα, διακωμώδηση της σοβαρότητας της ζωής, ανεκδοτολογικό ύφος, ερωτισμός που μετεπενδύεται και η σοφία της αποδοχής του «τέλους του αιώνα».
23] Ο ήχος των πραγμάτων όταν πέφτουν, Juan Gabriel Vàsquez (μτφρ. Αχιλλέας Κυριακίδης, Ίκαρος)
Ο ήχος των πραγμάτων όταν πέφτουν είναι το ντοκουμέντο του θανάτου ενός τυχαίου συνοδοιπόρου, στην εξιχνίαση του οποίου αποδύεται ο αφηγητής, ώσπου γίνεται αυτήκοος μάρτυρας της ιστορίας της χώρας του και της ανατριχιαστικής ανθρώπινης μοίρας. Γραφή στέρεη και σαρκική, ολοκληρωμένο ψυχογράφημα και γλαφυρή αποτύπωση της δεκαετίας του εξήντα στην Κολομβία. Το μυθιστόρημα κέρδισε από τον δήμο του Δουβλίνου το βραβείο IMPAC, που βασίζεται στις προτάσεις ενός παγκοσμίου δικτύου βιβλιοθηκών, ενώ εν Ελλάδι καθιερώθηκε ήδη στην υποδειγματική μετάφραση του Αχιλλέα Κυριακίδη.
Ο ήχος των πραγμάτων όταν πέφτουν είναι το ντοκουμέντο του θανάτου ενός τυχαίου συνοδοιπόρου, στην εξιχνίαση του οποίου αποδύεται ο αφηγητής, ώσπου γίνεται αυτήκοος μάρτυρας της ιστορίας της χώρας του και της ανατριχιαστικής ανθρώπινης μοίρας. Γραφή στέρεη και σαρκική, ολοκληρωμένο ψυχογράφημα και γλαφυρή αποτύπωση της δεκαετίας του εξήντα στην Κολομβία. Το μυθιστόρημα κέρδισε από τον δήμο του Δουβλίνου το βραβείο IMPAC, που βασίζεται στις προτάσεις ενός παγκοσμίου δικτύου βιβλιοθηκών, ενώ εν Ελλάδι καθιερώθηκε ήδη στην υποδειγματική μετάφραση του Αχιλλέα Κυριακίδη.
Στο γνωστό μυθιστόρημα «φυλακής» του Τσίβερ (κατά το περιοδικό «ΤΙΜΕ», ένα από τα 100 καλύτερα αγγλόφωνα λογοτεχνικά έργα του εικοστού αιώνα) η συγκατοίκηση με τον κίνδυνο και την ωμότητα στο σωφρονιστικό ίδρυμα «Φάλκονερ» οδηγεί ένα φυλακισμένο στο καταφύγιο των αναμνήσεων, που του ανήκουν και τον διασώζουν από την αποκτήνωση. Η αφήγηση της εξάρτησής του από τα ναρκωτικά και τον διαλυμένο γάμο του, και η αναπόληση της χαμένης του ελευθερίας ανασύρουν τον Ιεζεκιήλ Φάραγκατ από τη χορεία των περιθωριακών και τον καθιερώνουν ως επαναστατική μορφή, άξιο διάδοχο των ηρώων των μεγάλων κλασικών μυθιστορημάτων.
24] Νοέμβριος, Γιώργος Σκαμπαρδώνης (Πατάκη)
Ο διηγηματογράφος αρπάζεται από μικρές αφορμές, οι οποίες κινητοποιούν το μυαλό και την καρδιά του, πάνω σ'αυτές κάνει τις προσωπικές του συνδέσεις κι έτσι γράφει ολιγοσέλιδα κείμενα, που συναιρούν το παρόν και το παρελθόν, το προσωπικό και το συλλογικό, το βιωμένο και το φανταστικό. Η αφορμή-σκαντάλη πυροδοτεί έναν εσωτερικό μηχανισμό σύλληψης και επεξεργασίας της πρωτογενούς ύλης, με τη μνήμη, την αναδρομή και τη σύναψη αντίθετων και οξύμωρων σχημάτων να οδηγούν σε ακαριαίες αισθητικές καταβυθίσεις. 33 διηγήματα για το πώς το μικρό ξυπνάει το μεγάλο...
Ο διηγηματογράφος αρπάζεται από μικρές αφορμές, οι οποίες κινητοποιούν το μυαλό και την καρδιά του, πάνω σ'αυτές κάνει τις προσωπικές του συνδέσεις κι έτσι γράφει ολιγοσέλιδα κείμενα, που συναιρούν το παρόν και το παρελθόν, το προσωπικό και το συλλογικό, το βιωμένο και το φανταστικό. Η αφορμή-σκαντάλη πυροδοτεί έναν εσωτερικό μηχανισμό σύλληψης και επεξεργασίας της πρωτογενούς ύλης, με τη μνήμη, την αναδρομή και τη σύναψη αντίθετων και οξύμωρων σχημάτων να οδηγούν σε ακαριαίες αισθητικές καταβυθίσεις. 33 διηγήματα για το πώς το μικρό ξυπνάει το μεγάλο...
25] Ρετροσπεκτίβα, Abraham B. Yehoshua (Πόλις)
Ένα αναδρομικό αφιέρωμα με την προβολή των πρώτων ταινιών του κάνει τον γηραιό σκηνοθέτη να δει με άλλο μάτι όχι μόνο την ίδια την τέχνη του, αλλά και τις σχέσεις του με τους άλλους (ηθοποιούς, σεναριογράφο, λοιπούς συντελεστές). Έτσι, το μυθιστόρημα του ισραηλινού πεζογράφου οργανώνει περίφημα στην πλοκή του σκέψεις για την τέχνη, τη μνήμη και την υποκειμενικότητα που διασταυρώνεται με τις αλήθειες των άλλων, ώσπου να οδηγήσει σε μια λυτρωτική μετάνοια και σε μια έμπρακτη απολογία. Ένα μεγάλο έργο ενός σπουδαίου συγγραφέα.
Ένα αναδρομικό αφιέρωμα με την προβολή των πρώτων ταινιών του κάνει τον γηραιό σκηνοθέτη να δει με άλλο μάτι όχι μόνο την ίδια την τέχνη του, αλλά και τις σχέσεις του με τους άλλους (ηθοποιούς, σεναριογράφο, λοιπούς συντελεστές). Έτσι, το μυθιστόρημα του ισραηλινού πεζογράφου οργανώνει περίφημα στην πλοκή του σκέψεις για την τέχνη, τη μνήμη και την υποκειμενικότητα που διασταυρώνεται με τις αλήθειες των άλλων, ώσπου να οδηγήσει σε μια λυτρωτική μετάνοια και σε μια έμπρακτη απολογία. Ένα μεγάλο έργο ενός σπουδαίου συγγραφέα.
Το καλοκαίρι είναι πρόσχημα τα βιβλία η αφορμή για το «ταξίδι»: 25 προτάσεις από τους συνεργάτες του BOOKPRESS