Σκέφτηκα: «Αυτό λοιπόν είναι ο έρωτας!», ή εν πάση περιπτώσει «ένα άλλο είδος έρωτα» — διότι ως τότε πίστευα ότι ο έρωτας είναι αυτή η σκοτεινή θύελλα που περιγράφει η Σαπφώ, που λύνει τα μέλη και είναι φωτιά που τρέχει κάτω από το δέρμα μας.
Έχω δει πολλές εκδηλώσεις έρωτα και πολλές μ' έχουν πείσει.Με έναν παράξενο τρόπο, όμως, αυτό που θυμάμαι επίμονα είναι ο έρωτας μιας γηραιάς κυρίας για τον πεθαμένο άντρα της. Ήμουν 25 ετών όταν συνάντησα τη Σέμνη Καρούζου. Εκείνη στα 82, ένας θρύλος της αρχαιολογίας. Αυτή, με τον άντρα της, Χρήστο, θεμελίωσαν το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας - βρήκαν σε μάντρες της Αττικής και τάφρους τους κούρους και τα κύπελλα με την αποσβολωτική τέχνη. Ήταν τύχη που μιλούσα μαζί της. Έμενε στο σπίτι τους στη Δεινοκράτους, μου φέρθηκε με ευγένεια και χωρίς κοκεταρίες. Βασικά η συζήτηση στράφηκε στην αρχαία τέχνη, το κάλλος και τον έρωτα.Δεν ένοιωθα πολλά πράγματα, διότι δεν είχα εμπειρίες μέσω των οποίων να τα ερμηνεύσω. Όμως με εντυπωσίασαν δύο πράγματα: η εγγύτητα, η φιλικότητα που ένοιωθε για τον Ηρόδοτο (σαν να μιλούσε για κάποιον που έμενε δίπλα της) και η στιγμή που μου έδειξε το κλειστό δωμάτιο του άντρα της. Δεν είχε πειράξει τίποτα. Στο γραφείο του ήταν μισάνοιχτα ακόμα τα χαρτιά του. Μερικά ρούχα του στην καρέκλα. Τα αντικείμενά του. Δεν υπήρχε τίποτα το ακραίο ή παράξενο. Μόνο η οριστική καθήλωση ενός ανθρώπου πάνω σε έναν άλλο.
Σκέφτηκα: «Αυτό λοιπόν είναι ο έρωτας!»,ή εν πάση περιπτώσει «ένα άλλο είδος έρωτα» — διότι ως τότε πίστευα ότι ο έρωτας είναι αυτή η σκοτεινή θύελλα που περιγράφει η Σαπφώ, που λύνει τα μέλη και είναι φωτιά που τρέχει κάτω από το δέρμα μας. Αργότερα είδα την ίδια καθήλωση στην αγαπημένη μου νόνα - τη γιαγιά μου. Είχε ενεργή σεξουαλική σχέση με το νόνο μου έως βαθέος γήρατος, και μετά πέντε παιδιά που είχαν γεννήσει. Δεν τερατολογώ. Όταν πέθανε ο παππούς, η γιαγιά έμεινε στο σπίτι μόνη. Δε μετακίνησε ούτε πιάτο. Έζησε τα λίγα χρόνια που της απέμειναν συνομιλώντας με τη σκιά του μοναδικού άντρα που την άγγιξε! Έκτοτε έχουν αλλάξει πολλά. Η χημεία του έρωτα έχει αποκωδικοποιηθεί, η απιστία είναι μια παράμετρος κατανοητή και συνηθισμένη, η σεξουαλικότητα πειραματίζεται, η οικογένεια έχει γίνει από κύκλος σκορποχώρι.Ερωτεύονται ακόμα οι άνθρωποι, ασφαλώς. Αν και πιο απότομα. Πιο υστερικά. Πιο σεξουαλικά. Στην ξαφνική θύελλα που θολώνει το μυαλό τους έχουν πια πολλούς τρόπους να προστατευτούν και μια σχεδόν γιάπικη γνώση τού τι θέλουν να πάρουν. Θέλουν σεξ, βεβαίως. Και θέλουν αυτή την εμμονή που είναι και γλυκό βάσανο - και παραδοσιακά ταυτίζουμε με τη ρομαντική αγάπη. Αλλά είναι κακομαθημένοι, οικονομικά αυτάρκεις και ανεξάρτητοι
[αυτά για τον Φλεβάρη του 2006, όταν τα έγραφε ο Τσαγκαρουσιάνος στη Lifo]. Και με τις πρώτες δυσκολίες, την κάνουνε λαθραία στο σκοτάδι. Έτσι, ελάχιστοι φτάνουν πια στο τρίτο και πιο ένδοξο στάδιο του έρωτα: την ισόβια σχέση. Τη γέννηση παιδιών από αγάπη. Η μάχη με το χρόνο υποβιβάζεται σε καλοπέραση του σεξ με ολίγη από στούμφο. Ίσως γι' αυτό ο ισόβιος έρωτας της γηραιάς κυρίας με είχε πείσει, όπως δε μ' έπεισαν ποτέ τα μανιοκαταθλιπτικά μειράκια του Χόλυγουντ. Αυτό είναι έρωτας. Να γερνάς με κάποιον άλλον. Να κάνεις μαζί του παιδιά. Να μιλάς μαζί του ακόμα κι όταν έχει πεθάνει. Να θυσιάζεις την εφίδρωση για τη συγκίνηση και τη βλαμμένη ανεξαρτησία (τι να την κάνεις πια!) για το βαθύ δεσμό.Το λένε και οι «επιστήμονες»: ο έρωτας δε γεννήθηκε για fun, γεννήθηκε για να επιβιώσουμε. Ασχέτως αν όλοι έχουμε κάνει το κουσούρι μας παντιέρα...
[Πηγή: Στάθης Τσαγκαρουσιάνος: Ένα παλιό εντιτόριαλ της LifO, απο τα χρόνια που δεν είχαμε φτιάξει ακόμα το LiFO.gr - www.lifo.gr ]
